Η θέση της Πολίχνης βρίσκεται στη Δυτική Θεσσαλονίκη, στα όρια των σύγχρονων δημοτικών διαμερισμάτων της Σταυρούπολης και της Πολίχνης. Ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα π.Χ., ο Rey (1917/19) τόνισε την αρχαιολογική σημασία της περιοχής, ενώ οι νεότερες πολυετείς ανασκαφικές έρευνες από την Αρχαιολογική Υπηρεσία έχουν φέρει στο φώς πλήθος ευρημάτων που μαρτυρούν μία μακρόχρονη κατοίκηση από τα μέσα της 6ης χιλιετίας π.Χ. μέχρι και τον 2-3ο αιώνα μ.Χ. (Lioutas 2018). Με τον οικισμό της Πολίχνης έχουν συνδεθεί δύο νεκροταφεία, το ανατολικό και το δυτικό, όπως συμβατικά έχουν ονομαστεί, καθώς εντοπίζονται δυτικά και ανατολικά της θέσης. Το δυτικό νεκροταφείο, το οποίο αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ανεσκαμμένα ταφικά σύνολα της Μακεδονίας, χρησιμοποιούνταν ως χώρος απόθεσης των νεκρών κατά την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου και πιθανόν να συνδεόταν με τον αντίστοιχο οικισμό που έχει βρεθεί στην Τράπεζα.
Οι νεκροί κατά κύριο λόγο ενταφιάζονταν σε λακκοειδείς ή κιβωτιόσχημους τάφους, ενώ σε λιγοστές περιπτώσεις μαρτυρούνται και εγχυτρισμοί μέσα σε μεγάλους πίθους. Ένα σημαντικό ποσοστό των ταφικών αποθέσεων αφορά σε δευτερογενείς καύσεις, τα κατάλοιπα των οποίων συλλέγονταν μέσα σε τεφροδόχα αγγεία, τα οποία στην συνέχεια τοποθετούνταν μέσα σε λάκκους που συχνά διατηρούσαν λίθινη κάλυψη. Οι περισσότερες καύσεις ήταν κτερισμένες με διάφορα αντικείμενα όπως σιδερένια εγχειρίδια, σιδερένια και χάλκινα κοσμήματα και πήλινα σφονδύλια και αγγεία (Λιούτας & Γκιούρα 1997, Kώτσος κ.α. 2011, Lioutas 2018). Από το σύνολο των 202 τεφροδόχων αγγείων που έχουν εντοπιστεί στο δυτικό νεκροταφείο της Πολίχνης και χρονολογούνται κατά την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου, τα 64 επιλέχθηκαν να μελετηθούν για τους σκοπούς του προγράμματος..
Βιβλιογραφία
Κώτσος, Στ., Καρλιάμπας, Ι. & Καριπίδου, Ε. (2011) Ανασκαφή στο δυτικό νεκροταφείο της «τράπεζας της Πολίχνης», Το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και Θράκη 25, 255-260.
Λιούτας, Α. & Γκιούρα Ε. (1997) Τοπογραφικές αναζητήσεις ΒΔ της αρχαίας Θεσσαλονίκης με αφορμή τις ανασκαφές σε νεκροπόλεις στους δήμους Σταυρούπολης και Πολίχνης, Το Αρχαιολογικό Έργο Μακεδονίας Θράκης 11, 317-326.
Lioutas, A. (2018) Polichni. A pre-Cassandrian settlement in the region of Thessaloniki, Greece, στο: T. Korkut. & Β. Özen-Kleine (επιμ.) Festschrift für Heide Froning-Studies in Honour of Heide Froning, 213-240 (Istanbul, Ε. Yayinlari).
Rey, L. (1917/19) Observations sur les premiers habitats de la Macedoine, Recueillies par le Service Archéologique de l’Armée d’Orient 1916-1919 (Région de Salonique), BCH 41/43, 91-109.
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης